Akademia VAT

Dawid Milczarek

Blog

SLIM VAT wchodzi w życie już jutro

· ·

Tego można było się już od co najmniej paru dni spodziewać. Prezydent jeszcze przed świętami podpisał nowelizację ustawy o podatku od towarów i usług, medialnie określaną jako pakiet SLIM VAT, więc nadzieja na jej odroczenie w ostatnim tygodniu zmalała praktycznie do zera. W dniu wczorajszym ustawa została oficjalnie opublikowana w Dzienniku Ustaw, co oznacza to, że nowe przepisy wejdą w życie (w znakomitej większości) już od 1 stycznia 2021 r. roku:

https://dziennikustaw.gov.pl/DU/2020/2419

Dość kontrowersyjne (a na pewno nieoczywiste w interpretacji) zasady korygowania podstawy opodatkowania oraz podatku należnego przez sprzedawcę, jeszcze bardziej kontrowersyjne nowe zasady korygowania podatku naliczonego przez nabywcę, zmiana zasad dotyczących rozliczania zaliczek w eksporcie towarów, nowe regulacje dotyczące odliczania VAT od zakupu usług noclegowych, opodatkowania przekazania prezentów o małej wartości czy procedury TAX FREE – to tylko niektóre z wprowadzanych „za pięć dwunasta” zmian.

Będziemy się nimi wszystkimi szczegółowo zajmować po Nowym Roku. Zresztą, okazji do podatkowych refleksji na pewno nam nie zabraknie również z innych powodów (pakiet SLIM VAT to nie jedyne vatowskie zmiany, które nas czekają).

Zróbmy sobie jednak jeszcze chwilę wolnego, pozwólmy sobie na odrobinę (jakże dziwnego w tym roku) sylwestrowego relaksu, domknijmy ten świąteczny okres i nabierzmy sił – przede wszystkim mentalnych – aby móc zmierzyć się z tym, co nas czeka w przyszłości. Nowy Rok z pewnością nie będzie łatwy, ale – tradycyjnie – życzmy sobie, by był jak najlepszy.

Jak wykazać w JPK_VAT sprzedaż detaliczną udokumentowaną fakturą i niezaewidencjonowaną na kasie fiskalnej?

· ·

W przypadku sprzedaży detalicznej (a więc dokonanej na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej), zaewidencjonowanej zarówno za pomocą kasy rejestrującej, jak i udokumentowanej równolegle fakturą, nikt chyba nie ma wątpliwości, że w nowym JPK_VAT (w ewidencji podatku należnego) należy pokazać nie tylko raport okresowy z kasy fiskalnej (z kodem RO), ale i samą fakturę (z kodem FP).

Jednak w przypadku sprzedaży detalicznej udokumentowanej jedynie fakturą, bez przepuszczenia jej przez kasę fiskalną, sprawa nie jest już tak oczywista, o czym świadczą liczne dyskusje na ten temat na naszej facebookowej grupie.

Sam zresztą – jeszcze zanim nowy JPK_VAT zaczął obowiązywać – zastanawiałem się jak należy podejść do tego typu przypadków. Czy wykazywać takie transakcje faktura po fakturze (każdą osobno), czy też ujmować je zbiorczo w jednej pozycji z kodem WEW?

Spójrzmy najpierw do przepisów:

  • Par. 10 ust. 1 pkt 1 i 2 w zw. z par. 10 ust. 2 pkt 1 rozp. w sprawie JPK łącznie sugerują (przynajmniej moim zdaniem), że obowiązek raportowania faktura po fakturze dotyczy wyłącznie transakcji, w których wystąpił obowiązek wystawienia faktury (a więc w szczególności transakcji B2B; pytanie czy ten przepis dotyczy również sprzedaży detalicznej, w przypadku której nabywca zażądał wystawienia faktury, moim zdaniem nie).
  • Par. 10 ust. 1 pkt 9 rozp. w sprawie JPK wskazuje, że jeżeli transakcje nie zostały udokumentowane fakturą i nie podlegają obowiązkowi zarejestrowania na kasie fiskalnej, to mogą (pytanie czy muszą) być ujmowane zbiorczo.

Nie znajduję natomiast żadnego przepisu wprost regulującego przypadek, gdy sprzedaż detaliczna została udokumentowana fakturą, ale nie została zaewidencjonowana na kasie fiskalnej (ze względu na zwolnienie z kasy).

W moim youtubowym filmiku relacjonującym telefoniczną rozmowę z konsultantką Krajowej Informacji Skarbowej można było dostrzec, że przedstawicielka fiskusa dopuściła w takich sytuacjach zarówno raportowanie zbiorcze (z kodem WEW), jak i raportowanie faktura po fakturze, każdej transakcji osobno. Co więcej, podała sensowny argument na rzecz takiego podejścia. Wskazała mianowicie, że oba sposoby ewidencjonowania dopuściło samo Ministerstwo Finansów w kontekście sprzedaży wysyłkowej (która pomimo tego, że jest dokumentowana fakturą, może być ujmowana w ewidencji VAT zbiorczo, właśnie z kodem WEW). Oto jedna z odpowiedzi MF na pytanie o oznaczanie w nowym JPK_VAT sprzedaży wysyłkowej kodem SW:

W jakich przypadkach należy stosować oznaczenie SW
Oznaczenie SW dotyczy dostawy w ramach sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju, o której mowa w art. 23 ustawy, tj. zarówno opodatkowanej w kraju, jak i w innych państwach Unii Europejskiej. Mimo obowiązku wystawiania faktur w przypadku sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, wystarczy ujmowanie tej sprzedaży na podstawie dokumentu zbiorczego.

Generalnie takie liberalne podejście fiskusa i dopuszczenie różnych sposobów wykazywania tego typu transakcji bardzo mi się podoba i nie zamierzam go krytykować, przynajmniej nie na gruncie przepisów o VAT. Chciałem mieć jednak pewność, że stanowisko konsultantki KIS nie jest odosobnione, że jest podzielane również przez innych urzędników. W związku z tym zwróciłem się mailowo ze stosownym zapytaniem do Krajowej Informacji Skarbowej. Nie wdając się w szczegóły – jestem usatysfakcjonowany uzyskaną odpowiedzią, potwierdza ona też powyższy tok rozumowania (dopuszczający oba sposoby ewidencjonowania sprzedaży detalicznej dokumentowanej wyłącznie fakturą). Oto moja korespondencja z KIS, może wam się przyda w razie ewentualnego sporu z lokalnym urzędnikiem:

Pytanie:

Czy w przypadku krajowej sprzedaży detalicznej na rzecz osoby fizycznej nieprowadzącej dzałalności gospodarczej, która to sprzedaż nie została udokumentowana na kasie fiskalnej (bo jest z kasy fiskalnej zwolniona), ale została udokumentowana fakturami, jestem zobowiązany aby w ewidencji podatku należnego każdą fakturę pokazać w osobnym wierszu, czy też mogę ująć taką sprzedaż zbiorczo w jednej pozycji, z kodem WEW?

Odpowiedź KIS:

Identyfikator zapytania: 25934907
0110.KIZ.412.16769.2020

Odpowiadając na pytanie informujemy, że oznaczenie „WEW” dotyczy m. in. czynności, które nie są udokumentowane oryginalnymi dokumentami zakupu/sprzedaży, tj. fakturą.

Sprzedaż na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, nieewidencjonowaną na kasie rejestrującej należy wykazać na podstawie zapisu zbiorczego oznaczanego „WEW”. Nie ma znaczenia czy transakcja została udokumentowana fakturą oraz kiedy faktura została wystawiona.

Podatnik może wykazywać taką sprzedaż na podstawie poszczególnych faktur (zamiast na podstawie zapisu zbiorczego), jeśli wybierze taki sposób.

Faktury nie podlegają oznaczeniu „FP” gdyż nie dotyczą sprzedaży zaewidencjonowanej na kasie rejestrującej.

Faktura na wspólnotę mieszkaniową a mechanizm podzielonej płatności

· ·

Aby mechanizm podzielonej płatności był dla danej transakcji obowiązkowy (co sprzedawca powinien na fakturze potwierdzić stosowną adnotacją) powinny być w szczególności spełnione następujące warunki:

  1. Transakcja musi się odbywać pomiędzy podatnikami VAT (przy czym sprzedawca nie może korzystać ze zwolnienia podmiotowego dla drobnych przedsiębiorców, nabywca może).
  2. Przedmiotem transakcji musi być towar / usługa z zał. 15 do ustawy o VAT.
  3. Kwota należności ogółem na fakturze musi przekraczać 15.000 PLN.

No i teraz pojawia się pytanie – czy w przypadku faktur wystawianych na rzecz wspólnot mieszkaniowych jest spełniony warunek pierwszy spośród wyżej wymienionych? Czy wspólnota mieszkaniowa nabywająca np. usługę budowlaną za kwotę 50.000 PLN jest podatnikiem VAT?

Pewne jest jedno – dla uznania, że dana transakcja jest objęta obowiązkowym mechanizmem podzielonej płatności nie jest istotne to, czy nabywca jest podatnikiem VAT czynnym, wystarczy że jest podatnikiem, choćby zwolnionym podmiotowo ze względu na niskie obroty (zgodnie z art. 15 ust. 1 UoVAT, podatnikiem VAT jest każdy, kto prowadzi samodzielnie DG).

Prawdopodobnie każda – albo prawie każda – wspólnota mieszkaniowa jest podatnikiem VAT, choćby z tytułu refakturowania mediów na mieszkańców (oczywiście zdecydowana większość wspólnot korzysta ze zwolnienia podmiotowego).

Biorąc pod uwagę powyższe można by na szybko stwierdzić, że w takim razie jeżeli tylko jakiś podatnik VAT czynny dokonuje na rzecz wspólnoty mieszkaniowej (choćby zwolnionej podmiotowo z VAT) sprzedaży towaru / usługi z zał. nr 15, przy czym kwota należności ogółem na fakturze przekracza 15.000 zł, to obowiązkowy mechanizm podzielonej płatności ma z automatu zastosowanie

Problem jest jednak bardziej złożony. A to dlatego, że wspólnota mieszkaniowa jest podatnikiem VAT, owszem, ale nie w całym spektrum swojej aktywności (np. nie w odniesieniu do każdego zakupu, którego dokonuje).

Zgodnie z już dość mocno utrwalonym orzecznictwem sądowym (por. np. wyrok NSA z dnia 20 marca 2009 r., sygn. akt I FSK 88/08), potwierdzonym również interpretacją ogólną MF z dnia 21 czerwca 2011 r. nr PT8/033/IO1/AEW/11/PT-571, jeżeli wspólnota mieszkaniowa działa w ramach zarządu częściami wspólnymi nieruchomości, to w tym zakresie podatnikiem VAT nie jest.

To oznacza, że jeżeli wspólnota nabywa np. usługę budowlaną wymienioną w zał. 15 do UoVAT w związku z zarządem częściami wspólnymi nieruchomości, to nie występuje w takiej sytuacji w charakterze podatnika VAT, a więc obowiązkowy mechanizm podzielonej płatności nie będzie miał to tej transakcji zastosowania (co oczywiście nie oznacza, że wspólnota nie może podzielonej płatności dokonać).

Porównajcie sobie to do przypadku, gdy Janina Kowalska prowadzi jako podatnik VAT czynny jednoosobową działalność gospodarczą (JDG), ale nabywa usługę budowlaną za 20.000 PLN do celów prywatnych, niezwiązanych z JDG (np. remontuje swoje prywatne mieszkanie). Czy Kowalska musi tę usługę budowlaną, nabywaną prywatnie, opłacić przez split payment? Oczywiście nie, bowiem nie występuje w odniesieniu do tego zakupu jako podatnik VAT (nie dokonuje zakupu w ramach JDG). Podobnie może być z niektórymi zakupami dokonywanymi przez wspólnotę (a dokładniej – z zakupami dotyczącymi zarządu częściami wspólnymi nieruchomości). Wspólnota mieszkaniowa również nie zawsze (nie w odniesieniu do wszystkich zakupów) występuje w charakterze podatnika VAT.

W kontekście analizowanego zagadnienia pomocna może być interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 8 stycznia 2020 r. 0112-KDIL3.4012.3.2019.2.LS, w której fiskus wyraźnie potwierdził, że przy ocenie czy w danym przypadku mechanizm podzielonej płatności jest obowiązkowy należy badać w jakiej roli występuje nabywca, tzn. czy występuje w charakterze podatnika VAT (w przywołanej interpretacji akurat chodziło o gminę, a nie o wspólnotę, ale problem był ten sam).

Aby zatem ustalić, czy sprzedaż na rzecz wspólnoty mieszkaniowej „podpada” pod obowiązkowy split payment, należy najpierw dowiedzieć się, w jakim charakterze występuje wspólnota (na jakie potrzeby nabywa towar lub usługę z zał. 15 do UoVAT). W razie wątpliwości można wspólnotę o to zapytać, uzyskując na piśmie oświadczenie.

Z drugiej strony, gdyby ktoś nie wnikając w szczegóły wystawił na wspólnotę mieszkaniową fakturę z adnotacją „mechanizm podzielonej płatności”, tak na wszelki wypadek, to też bym się nie czepiał. Bez przesady.

MF zapowiada: na początku nie będzie kar za błędy w JPK_VAT

· ·

Jak donosi dzisiejsza Rzeczpospolita, Ministerstwo Finansów obiecuje, że nie zamierza karać podatników za błędy w JPK_VAT. Przynajmniej nie w pierwszych miesiącach obowiązywania nowej struktury.

Oczywiście wszyscy powinniśmy zdawać sobie sprawę, że Ministerstwo zapowiada pewną wyrozumiałość nie wobec oszustów, ale wobec tych podatników, którzy zmagając się z nowymi zasadami sporządzania i przesyłania JPK_VAT nieumyślnie popełniają błędy, np. na skutek trudności z interpretacją lub wdrożeniem nowych regulacji odnoszących się raportowania transakcji.

Czy te zapowiedzi są jednak wiarygodne? Każdy niech sam to oceni, ja po prostu trzymam Ministerstwo Finansów za słowo. Koniecznie dajcie znać jak sprawa wygląda w konkretnych urzędach skarbowych i czy lokalni urzędnicy pilnują, by obietnica MF nie stała się pustosłowiem.

Ciekawe są też statystyki:

Z danych resortu finansów wynika, że sporo błędów popełniono przy wysyłce nowego pliku. Przede wszystkim w danych autoryzujących. Takich przypadków było około 25 tys. Część osób wysyłających pliki nie posiadała aktualnego pełnomocnictwa do ich podpisywania, zidentyfikowano 21 tys. takich sytuacji.

JPK_VAT w nowej strukturze przesłało ponad 1,6 mln podatników VAT, przy czym aż 27 tysięcy podmiotów skorzystało z aplikacji e-mikrofirma, a 20 tysięcy z interaktywnego formularza.

Zachęcam do lektury całego artykułu w Rzeczpospolitej.

Procedura marży a zaliczki w nowym JPK_VAT

· ·

W poprzednim wpisie poświęconym procedurze VAT marża w kontekście nowego JPK_VAT przedstawiłem ogólne zasady raportowania tego typu transakcji:

Mając z tyłu głowy, że wykazując sprzedaż na zasadzie marży należy w ewidencji podatku naliczonego wykazać dokument zakupu towaru używanego, cały czas zastanawiałem się, jak należy to zrobić w przypadku, gdy są zaliczki.

Zaliczki przy procedurze marży rodzą bowiem obowiązek podatkowy z chwilą ich otrzymania (por. wyrok TSUE w sprawie C‑422/17).

Dodatkowo, zgodnie z broszurą MF na temat JPK_VAT dokumenty zakupu uwzględniane do wyliczenia marży należy wykazać w tym miesiącu, w którym transakcja sprzedaży rodzi obowiązek podatkowy.

Biorąc pod uwagę powyższe, pytanie było następujące – czy w miesiącu wykazywania zaliczki należy pokazać jakiekolwiek dokumenty zakupowe będące podstawą wyliczenia marży dla tej zaliczki? Pytanie dodatkowe – jeżeli tak, to czy te dokumenty powinny być wykazane z kwotami proporcjonalnie przypadającymi na kwotę zaliczki, czy też może z całymi kwotami wynikającymi z tych dokumentów?

Postanowiłem zwrócić się w tej sprawie z zapytaniem do KIS. Oto moje pytanie oraz uzyskana odpowiedź:

PYTANIE:

ODPOWIEDŹ KIS:

Posłużę się w pytaniu potencjalnym przykładem. Dokonuję sprzedaży towaru używanego na zasadzie marży. Zakupu towaru dokonuję w październiku 2020 r. za kwotę 9.000 zł, odsprzedaż towaru będzie miała miejsce w grudniu 2020 r. za kwotę 10.230 zł. Marża wynosi 1.230 zł, podstawa opodatkowania wynosi 1.000 zł, podatek należny to 230 zł.

W listopadzie 2020 r. otrzymuję zaliczkę 5000 (pozostała część zapłaty, a więc 5230 zł, będzie uiszczona przez nabywcę w dniu dostawy towaru, tj. w grudniu 2020 r.).

W miesiącu otrzymania zaliczki (tzn. w listopadzie 2020 r.) jestem zobowiązany rozpoznać obowiązek podatkowy w odniesieniu do zaliczki, a w miesiącu dokonania dostawy towaru (tzn. w grudniu 2020 r.) jestem zobowiązany rozpoznać obowiązek podatkowy od pozostałej części kwoty należnej.

Jakie kwoty powinienem wpisać w polach K_19, K_20 oraz SprzedazVAT_Marza w listopadzie 2020 r.? W którym miesiącu powinienem wykazać i z jaką kwotą dokument zakupowy w polu ZakupVAT_Marza?

Identyfikator zapytania: 58404780110.KIZ.412.16429.2020

Odpowiadając na pytanie informujemy, że w przypadku otrzymania zaliczki na przyszłą dostawę towarów używanych opodatkowaną w procedurze marży powstaje obowiązek podatkowy w odniesieniu do otrzymanej kwoty. W stanie faktycznym przedstawionym w zapytaniu podatnik zna ostateczną wartość marży. W związku z powyższym podstawę opodatkowania z tytułu otrzymanej zaliczki będzie stanowiła marża procentowo odpowiadająca otrzymanej kwocie.

Odnośnie rozliczenia faktury zakupu, wartość nabycia wraz z dokumentem nabycia winne być wykazane co do zasady w okresie, w którym doszło do dostawy samochodu tj. w grudniu.

Z powyższej odpowiedzi wynika, że według fiskusa w przypadku zaliczki dotyczącej transakcji objętej procedurą marży, w miesiącu otrzymania zaliczki należy wykazać wyłącznie zaliczkę (oczywiście w ewidencji podatku należnego), natomiast jakiekolwiek dokumenty zakupu, również te uwzględnione przy wyliczeniu marży od zaliczki, należy pokazać dopiero w tym miesiącu, w którym wykazuje się sprzedaż (fakturę końcową).

Dla mnie ta odpowiedź ma jak najbardziej sens, we wczorajszym komentarzu do jednego z postów na naszej grupie Akademia VAT wyraziłem podobny pogląd. Wydaje mi się, że analogicznie należy postąpić w przypadku procedury marży dla usług turystycznych. Takie podejście jest chyba najprostsze do zastosowania w praktyce i nie wprowadza dodatkowego zamieszania związanego z wykazywaniem dokumentów zakupu w wielu różnych miesiącach czy z proporcjonalnym dzieleniem kwot wynikających z tych dokumentów na potrzeby wyliczania marży od zaliczek.

Z drugiej strony zastanawiam się, w którym miesiącu należy wykazać zakupy, jeżeli zaliczka jest stuprocentowa. W miesiącu wykazania zaliczki? W przypadku zaliczek pokrywających 100% należności wystawienie faktury końcowej nie jest już potrzebne, więc w miesiącu faktycznej sprzedaży może nie być już nic do wykazania jeżeli chodzi o dokument sprzedaży.

Z trzeciej strony stoję na stanowisku, że w którymkolwiek miesiącu podatnik pokaże dokumenty zakupowe uwzględniane przy wyliczeniu marży – trudno postawić mu jakikolwiek zarzut. Przepisy rozporządzenia mówią tylko o tym, że dokumenty zakupu mają być pokazane w ewidencji podatku naliczonego. A w którym miesiącu? Tego już nie doprecyzowują, więc trudno wymagać od podatnika żeby zgadywał.